Cmentarz Loreto

Jan Bielatowicz "LAUR KAPITOLU I WIANEK RUTY" wyd.VERITAS

"Cmentarz w Loreto, otoczony wysokim murem, składa się z trzech mniejszych tarasów górnych i z obszernego dolnego. Zagrożony jest przede wszystkim ten dolny; groby na nim wraz z całym terenem pochyliły się ku morzu. Na środku stoi maszt na kamiennym cokole z orłem polskim i z napisami po czterech stronach: LORETO ANKONA METAURO - LINIA GOTÓW. Spoczywają tu żołnierze polegli w walkach na tym szlaku. Na bramie wejściowej umieszczona jest figura Zbawiciela.Wiodą do niej od strony morza kamienne schody, obecnie zamknięte dla przejścia. Na najwyższym tarasie sto wysoki ołtarz kamienny z płaskorzeźbą Matki Boskiej Ostrobramskiej w marmurze. U spodu umieszczono płaskorzeźby znaków korpusnych i krzyża Virtuti Militari. Trzy górne tarasy zamknięte są obmurowanymi profilami. Nad grobami chylą się cyprysy i bujne kiedyś wierzby płaczące. W szpalerach i przy murach plenią się rozłożyste krzewy oleandrów. Groby ujęte są w formy z kamienia i zaopatrzone w krzyże. Wapień z pobliskiej góry Conero źle znosi zmiany pogody, dlatego zrobione zeń krzyże i formy pękają i łuszczą się, tak że na niektórych grobach pozostała już tylko darń i garść łupku. Wśród tysiąca osiemdziesięciu poległych spoczywa 11 żołnierzy Żydów, pogrzebanych obok siebie, jedyny mahometanin ułan Sulejman Rodkiewicz z pułku ułanów podolskich, osobny rząd zajmuja ewagelicy i prawosławni. Mają też swój kąt żołnierze nieznani."